Konstrukcja dachu – jakie są rodzaje i z czego się składa?

Budowa domu to złożony proces, który wymaga precyzyjnego planowania i rzetelnej realizacji. Jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych jest dach, który pełni funkcję ochronną, ale również wpływa na estetykę budynku i wartość nieruchomości. Warto podejść poważnie do wyboru materiałów, chociaż może kusić, by ograniczyć wydatki w tym obszarze. Oszczędzanie na dachu może prowadzić do poważnych problemów w przyszłości. W niniejszym artykule prezentujemy, jakie są rodzaje konstrukcji dachu i z czego się składają. Jeśli planujesz budowę domu i chcesz nieco zorientować się w temacie, zapraszamy do lektury!

Rodzaje konstrukcji dachowych

Konstrukcja nośna dachu może przybierać rozmaite kształty i układy. Szkielet dachowy, stanowiący podstawę całej struktury, występuje w wielu wariantach, dostosowanych do różnorodnych wymagań architektonicznych. Możemy wybierać np. między klasycznym dachem dwuspadowym, który jest prosty w budowie i popularny w domach jednorodzinnych, a nowoczesnym dachem płaskim, idealnym do budynków o minimalistycznej architekturze. Dla budynków przemysłowych często stosuje się konstrukcje stalowe, które charakteryzują się dużą wytrzymałością i trwałością. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę najpopularniejszych konstrukcji dachowych.

Dach dwuspadowy – konstrukcja

Dach dwuspadowy, często spotykany w Polsce, składa się z dwóch nachylonych części, które łączą się na górze w kalenicy. Konstrukcja dachu dwuspadowego może być wykonana z drewna lub stali. W przypadku konstrukcji drewnianej, głównymi elementami są krokwie, jętki i płatwie. Dach dwuspadowy może mieć różne kąty nachylenia, np. 25 czy 30 stopni, co wpływa na jego funkcjonalność i estetykę.

Dach jednospadowy – konstrukcja

Dach jednospadowy, znany również jako dach jednopołaciowy, składa się z jednej nachylonej połaci. Jest to rozwiązanie często stosowane w nowoczesnych budynkach oraz przybudówkach. Konstrukcja dachu jednospadowego może być wykonana zarówno z drewna, jak i stali.

Dach trzyspadowy – konstrukcja

Dach trzyspadowy to rodzaj konstrukcji dachowej składającej się z trzech nachylonych połaci. Dwie główne połacie są podobne jak w dachu dwuspadowym, a trzecia, mniejsza połać, zamyka jedną ze ścian szczytowych. Ten typ dachu jest często stosowany w budynkach o nieregularnym kształcie lub w przypadku dobudówek do istniejących budynków.

Dach czterospadowy – konstrukcja

Dach czterospadowy, zwany również dachem kopertowym, ma cztery nachylone połacie, które spotykają się w jednym punkcie. Tego typu konstrukcja jest bardziej skomplikowana i wymaga precyzyjnego wykonania. Dach czterospadowy może być wykonany z drewna lub stali, a jego zaletą jest lepsza odporność na wiatr i estetyczny wygląd.

Konstrukcja dachu płaskiego

Dach płaski to konstrukcja, która jest niemal pozioma, z minimalnym nachyleniem do odprowadzania wody. Dach płaski o konstrukcji drewnianej jest często stosowany w budynkach mieszkalnych. W budynkach komercyjnych często stosuje się natomiast  konstrukcję balastową na dach płaski. Jest to metoda montażu pokrycia dachowego, która wykorzystuje balast – najczęściej w postaci żwiru, płyt betonowych lub innego ciężkiego materiału – do stabilizacji i utrzymania warstw dachowych na swoim miejscu. Dachy płaskie z konstrukcją balastową mogą stanowić dodatkową przestrzeń użytkową. Taki dach można zagospodarować i np. stworzyć ogród lub taras, strefę rekreacyjną lub gastronomiczną.

Materiały używane w konstrukcjach dachowych

W konstrukcjach dachowych można zastosować różne materiały, w zależności od potrzeb architektonicznych i wymagań projektowych. Najczęściej wykorzystuje się:

• drewno – jest tradycyjnym materiałem używanym do budowy dachów. Całość drewnianej konstrukcji dachu składa się z elementów takich jak krokwie, jętki, płatwie i murłaty. Drewno jest materiałem łatwym w obróbce, budowa dachu drewnianego wymaga jednak odpowiedniej impregnacji, aby zabezpieczyć drewno przed wilgocią i szkodnikami. Budowa dachu drewnianego to proces wymagający wiedzy i doświadczenia, dlatego warto powierzyć go profesjonalistom. Dobrze wykonana konstrukcja drewniana zapewni trwałość, estetykę i funkcjonalność dachu na wiele lat.
• stal – konstrukcja dachu stalowa charakteryzuje się dużą wytrzymałością i odpornością na warunki atmosferyczne. Materiał ten jest coraz częściej wykorzystywanym w konstrukcjach dachowych, zwłaszcza w budynkach przemysłowych i komercyjnych. Stalowe konstrukcje dachowe są również łatwe w montażu i mogą być prefabrykowane, co skraca czas budowy.
• inne materiały – oprócz drewna i stali, w konstrukcjach dachowych mogą być używane również inne materiały, takie jak np. szkło. Dach szklany na konstrukcji drewnianej lub stalowej to nowoczesne rozwiązanie, które pozwala na wprowadzenie dużej ilości światła do wnętrza budynku. Najczęściej znajduje on zastosowanie w dobudówkach pełniących funkcję oranżerii albo pergoli.

Elementy konstrukcji dachowej

Konstrukcja dachowa składa się z wielu elementów, które razem tworzą stabilną i wytrzymałą strukturę dachu. Każdy element pełni określoną funkcję, a ich właściwe dobranie i montaż decydują o trwałości oraz funkcjonalności całego dachu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze elementy konstrukcji dachowej:

• Krokwie – to skośne belki, które biegną od kalenicy (szczytu dachu) do murłaty (belki osadzonej na szczycie ściany). To element nośny konstrukcji dachu, przenoszący obciążenia z pokrycia dachowego na ściany budynku.
• Murłaty – to poziome belki umieszczone na ścianach zewnętrznych budynku, na które opierają się krokwie. Murłaty rozkładają obciążenia z dachu na ściany nośne, zapewniając równomierne rozłożenie sił.
• Płatwie – to poziome belki umieszczone równolegle do kalenicy, które wspierają krokwie na całej ich długości. Płatwie zwiększają wytrzymałość konstrukcji dachowej, umożliwiając stosowanie dłuższych krokwi i większych rozpiętości dachów.
• Kalnica –  to najwyższy punkt dachu, w którym spotykają się połacie dachowe.
• Łaty i kontrłaty – Łaty to poziome belki mocowane na krokwiach, do których przytwierdza się pokrycie dachowe, takie jak dachówki czy blachy. Kontrłaty to pionowe listwy mocowane pomiędzy krokwiami a łatami, tworzące szczelinę wentylacyjną.
• Wiązary – to prefabrykowane elementy konstrukcyjne, które zastępują tradycyjne krokwie, płatwie i murłaty.
• Zastrzały – to skośne belki wzmacniające konstrukcję dachową, zapobiegając tym samym jej odkształceniom i zapewniając dodatkową stabilność.
• Wiatrownice – to elementy zabezpieczające dach przed działaniem silnych wiatrów, montowane na skosie krokwi lub pod płatwiami.

Elementy konstrukcji dachowej tworzą złożony system, który zapewnia stabilność, wytrzymałość i funkcjonalność dachu. Właściwe dobranie i montaż tych elementów są konieczne dla trwałości i bezpieczeństwa całej konstrukcji dachowej. Do montażu dachu konieczne jest zatrudnienie profesjonalnej firmy!